Tüm işletmelerde iş sağlığı ve güvenliği kapsamında acil durum planı bulundurmak zorunludur. Acil durum planları, kişilerin kontrolü dışında gelişen ve büyük çaplı zararlara yol açan acil durumların en az hasarla atlatılmasını mümkün kılar. Acil durum planı yönetmelik kapsamında hazırlanan bu belge, işletmelerin herhangi bir tehlikeyle karşı karşıya kalması durumunda hazırlıklı olmalarını sağlar. Kimin nasıl davranması gerektiğinin önceden belirlenmiş olması, duruma en hızlı şekilde müdahale edilebilmesinin önünü açar. Acil durum planı uygulamasını başarılı kılan yeni bilgilere,  yapılan değişikliklere, durum ve şartlara göre güncellenmiş olmasıdır. Dolayısıyla, işletmelerde ilgili kişilerin planların güncelliğinden emin olması önem arz eder. Acil durum planı örneği incelemesi yapılarak takip edilmesi gereken adımlar belirlenebilir ve doğru bir plan hazırlanabilir.

Acil Durum Planı Hazırlama Aşamaları Nelerdir?

Acil durum planlarının gerekli durumlarda başarılı sonuç verebilmesi için belirli bir hazırlık aşamasının takip edilmiş olması gerekir. İşletmelerin kapsamlı bir plan hazırlayabilmeleri için takip etmeleri gereken acil durum planı hazırlama aşamaları şu şekilde sıralanır:

• Acil durumların tespit edilmesi
• Acil durumun oluşmasını önlemek ve sınırlandırmak için tedbirlerin alınması
• Acil durum sırasında uygulanması gereken müdahale yöntemlerinin belirlenmesi
• Tahliye yöntemlerinin tespit edilmesi
•  Acil durumlar için sorumluluk verilecek kişilerin belirlenmesi
• Planının dokümantasyonu
• Tamamlanan acil durum planına göre tatbikat yapılması
• Acil durum planının güncellenmesi
• Personelin planla ilgili bilgilendirilmesi ve eğitilmesi

Acil durum planı aşamaları, eksiksiz olarak takip edilmelidir. Aksi durumda tehlike anında nasıl davranması gerektiğini bilmeyen çalışanlar ve işveren duruma müdahale için geç kalabilir. Acil durum planları ekiplerin kolaylıkla ulaşabileceği şekilde muhafaza edilmelidir. Plana bağlı kalarak hazırlanan kroki ise işletme içerisinde görülebilecek alanlarda asılı bulundurulmalıdır.

Acil Durum Tahliye Planı Nasıl Hazırlanır?

Acil durum tahliye planı, tehlike anında işletmelerde bulunan kişilerin düzen içerisinde güvenle bina dışına çıkarılmasına aracılık eder. Acil durum tahliye planında yer verilmesi gereken unsurlar:

• Acil durum anında kişilerin bulunduğu yeri belirten ve mavi renkle gösterilen “Şimdi buradasınız” ibaresi
• Kaçış yolları
• Toplanma yerleri
• Uyarı sistemleri
• Görevli çalışanların tüm bilgileri
• Acil durumlara müdahale konusunda yetkili olan kurumların telefon numaraları

Acil durum tahliye planları hangi kat için hazırlanmış ise o kata uygun yönlendirmeler içermelidir. Acil çıkış kapısına veya merdivenlere doğru kaçış yolunu gösteren yeşil bir çizgi bulunur. Kaçış yönleri yeşil renkteki oklarla belirlenir.  Katta bulunan yangın hortumu, yangın söndürücü gibi uyarı sistemleri uygun simgelerle işaretlenir. İlk yardım dolabı, elektrik panosu, varsa revir gibi yerlerin de tahliye planında belirtilmiş olması gerekir. Tahliye planlarının işin uzmanları tarafından hazırlanması uygulanabilirlik açısından oldukça önemlidir.

Acil Durum Planı Yenileme Süresi Ne Zamandır?

Acil durum planı yenileme süresi iki farklı durumda değişiklik göstermektedir. İşyerlerinde daha önceden belirlenen acil durumları etkileyen değişiklikler meydana geldiğinde ya da yeni acil durumlar söz konusu olduğunda plan güncellenebilir. Güncellemeler acil durumun etki alanına göre kısmen ya da tamamen olabilir. Bunun dışında işyerlerinin tehlike sınıfına göre yenileme süreleri belirlenir

Acil durum planlarının yenilenmesi de işletme ya da alanın tehlike boyutuna bağlı olarak 2, 4 ya da 6 yıl içerisinde yenilenmesi beklenmekte ya da tercih edilmektedir. Bu yenilenme sürecinde ise pek çok farklı kurum ve kuruluş marka ya da işletmelere yardımcı olmakta ve süreç içerisinde kişilerin zorluk çekmemesi konusunda ön planda rol oynamaktadır.

Az tehlikeli işletmelerde altı yılda bir, tehlikeli işletmelerde dört yılda bir, çok tehlikeli işyerlerinde ise en geç iki yılda bir olacak şekilde güncelleme yapılır. Acil durum planı İSG yönetmeliğine göre mevcut çalışanlar ve işe yeni başlayan kişiler plan hakkında bilgilendirilir ve eğitilir. AYA OSGB acil durum planı hizmeti vererek acil durumlar karşısında hazırlıklı olmanıza ve işletmenizin güvende olmasına aracılık eder.

Acil Durum Numaraları Nelerdir?

Acil durum numarası hakkında yapılan düzenleme ile artık tüm durumlarda aranacak numara 112 olarak belirlendi. Özellikle iş yerleri gibi gün içinde birçok farklı faaliyetin yaşandığı yerlerde bu konu çok daha önemli bir hale gelir. Oluşan acil durumlara hızlı bir şekilde müdahale edilmediği takdirde durum çok ciddi sorunlara neden olabilir. Peki acil durum uyarısı neden hayati öneme sahiptir neden tüm toplu kullanım alanlarında bulunması gerekir?

Yaşanan farklı olaylarda aranması gereken acil durum telefon numaraları aşağıdaki gibidir;

• Hızır acil       : 112
• İtfaiye          : 110
• Polis imdat   : 155
• Jandarma     : 156
• Orman yangın : 177
• Su arıza        : 185
• Elektrik arıza    : 186
• Doğalgaz arıza : 187

Acil durumlar sadece iş yerlerinde değil aynı zamanda evlerimizde de başımıza gelmesi muhtemel olaylardır. Bu sebeple bu tedbirleri evlerinizde almanız gerekir. Acil durum çantası hazırlamak, aile bireyleri ile aralıklı olarak acil durum tatbikatları yapmak ve çocuklar dahil herkesin acil durum numaralarını bilmelerini sağlamak çok önemli tedbirlerdir.

Bu sebeple acil durum yaşandığı anda mutlaka neler yapılmalı, hangi numaralar aranmalı veya duruma nasıl müdahale edilmeli gibi konular hakkında bilgilendirmeler yapılmalıdır. AYA OSGB iş yerlerine verdiği hizmetleri ile iş yeri sahiplerine veya çalışanlara bu konuda yardımcı olmaktadır.

İş Yerlerinde Acil Durumlar Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Çok sayıda kişinin aynı anda bulunduğu yerlerde doğal olarak beklenmedik sorunların yaşanması veya acil müdahale edilmesi gereken olayların yaşanması kuvvetli bir ihtimaldir. Bu sebeple bu tarz yerlerde mutlaka acil durumlarda neler yapılması gerektiği bilinmeli ve insanlar bilgilendirilmelidir. Bu konuda sorun yaşanmaması ve acil durumun en kısa zaman içinde çözülebilmesi için şu kurallara dikkat edilmelidir;

• İş yerinde acil durum yönetmeliği oluşturulmalıdır.
• İş yerlerinde acil durumlarda yapılacaklar hakkında düzenli olarak eğitim ve bilgilendirme toplantıları yapılmalı.
• İş yerlerinde acil durum toplanma yerleri belirlenmeli ve personele bu konuda bilgi verilmeli.
• İş yerinin belirli yerlerinde acil durum numarası veya acil durum bilgilendirme levhaları yer almalı.
• İş yerinde acil durum veya iş güvenliği konusunda yetkili personeller bulunmalı.
• İş yerinin faaliyet alanı, büyüklüğü veya personel sayısına uygun olarak belirlenen acil durum yönetmelikleri tam anlamı ile uygulanmalı.
• İş yerinin belirli yerlerinde acil durum alarmı bulundurulmalı.
• Belirli aralıklar ile acil durum tatbikatları yapılmalı ve tüm personelin bu tatbikatlara katılımları sağlanmalı.

Acil durum nedir ya da  bu durumlarda neler yapılmalıdır veya acil durum uyarısı alındığı zaman nasıl hareket edilmeli gibi konular olayın daha vahim sonuçlara neden olmaması için çok önemlidir. Maalesef birçok iş yerinde bu konuda yeterli önlem alınmadığı için kolay bir şekilde önlenecek olaylar çok ciddi sorunlara neden olabilmektedir. Düzenli olarak yapılacak olan eğitimler ve tatbikatlar ise bu sebeple çok önemlidir ve artık düzenlenen kanunlar ile tüm iş yerlerinin bu konuda daha bilinçli hareket etmeleri sağlanmıştır.

Acil durum tatbikatı yapılması iş yerinde çalışan kişilerin hem bu duruma aşina olmalarını hem de yaşanan gerçek acil durumlarda tam olarak neler yapmaları gerektiğini öğrenebilmelerini sağlayacaktır. Bu tatbikatların ne kadar aralıklar ile yapılacağı ise resmi kanunlar ile belirlenmiştir. Az tehlikeli iş yerlerinde 6 yıl, tehlikeli iş yerlerinde 4 yıl, çok tehlikeli iş yerlerinde ise 2 yılda bir tatbikatlar yapılmalıdır. Bu konu hakkında bilgileri olmayan kişiler ilgili kurumlar ile iletişime geçerek acil durum tatbikatları kaç yılda bir yapılır veya bu tatbikatlar nasıl yapılır gibi sorularına yanıt alabilirler.

Acil Durumlarda Nasıl Hareket Etmek Gerekir?

Acil durum çağrıları kimi zaman can kurtaracak kadar önemli bir hale gelebilir. Bu sebeple yaşanan en ufak bir olayda dahi olaya tanık olan kişilerin zaman kaybetmeden acil durum numarasını aramaları gerekir. Ancak bunun için mutlaka acil durum telefonları bilinmeli ve aynı zamanda bu konuda gerekli bilgilendirme eksiksiz bir şekilde yapılmalıdır. Yangın, iş kazası, araç kazası, düşme veya yaralanma gibi durumlarda insanların panik yapmaları o duruma maruz kalan kişilerin çok ciddi sorunlar yaşamalarına neden olacaktır.

Acil durum yönetmeliği doğru uygulandığı takdirde iş yerlerinde veya farklı alanlarda yaşanan sorunlar daha ciddi boyutlara gelmeden kolay bir şekilde bertaraf edilecektir. Bu gibi durumlarda 112 nolu acil durum numarasının aranması ile olaya hemen müdahale edilebilir. Daha önce polis, itfaiye, jandarma veya benzeri kurumların numaraları farklı olduğu için ciddi bir kafa karışıklığı yaşanabiliyordu. Ancak artık yapılan yasal düzenleme ile tüm bu kurumların numarası ortaklaştı ve 112’li numara arandığında operatörler aracılığı ile istenen kuruma ulaşılabilir.

Yapılan bu aramalardan önce duruma erken müdahale edilebilmesi için iş yerlerinin büyüklüğüne göre acil durum ekipleri oluşturulabilir. Ancak bu kişilerin mutlaka bu gibi durumlar hakkında eğitim alan ve hangi duruma nasıl müdahale edilmesi gerektiği hakkında eğitimli kişiler olmaları gerekir.

Yaşam alanlarının, araç gereçlerin ve en önemlisi de insan sağlığının zarar görmemesi için bilmemiz gereken acil durum numaraları kimi zaman tahmin ettiğinizden çok daha önemli ve çok daha hayati olabileceği için bu konuda her zaman çok dikkatli olunması gerekir.